Zoekresultaten voor: iOptron

Wij voorzien je van alle info&tips om een goede keuze te maken. ✓ deskundig ✓ ruime voorraad ✓ snel in huis.

Telescoop kopen? Maar waar moet je precies op letten? We hebben alles wat we weten over telescopen voor je verzameld en delen het graag met je zodat jij de beste telescoop voor jouw wensen en/of situatie kunt vinden en aanschaffen.

De markt voor telescopen is booming! Steeds meer mensen raken verknocht aan het kijken naar sterren. In Nederland beoefenen duizenden mensen de hobby van sterrenkunde. Vaak zijn ze verenigd in amateurverenigingen. In Nederland zijn overal publiekssterrenwachten te vinden. De meeste mensen die eenmaal een kijkavond hebben bezocht raken besmet met het virus en willen zelf ook een telescoop kopen.
De prijs van telescopen varieert zo’n beetje van 200 euro tot 17.000 euro. Voor ieder wat wils dus!

Zoals bij elke investering wil je ongetwijfeld de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. In deze blog gaan we het dus zeker hebben over brandpuntafstanden, diafragma’s, diameters en oculairs, maar we zullen er ook zeker voor zorgen dat je de juiste vragen gaat stellen aan jezelf.

Pak een lekkere kop koffie en zet je schrap om alles over telescopen te weten te komen. Heb je iets minder tijd? Jump dan via de onderstaande ankers direct naar het onderwerp waar je meer over wilt weten!

1. Hoe werkt een telescoop eigenlijk?
2. De historie van telescopen
3. Welke soorten telescopen zijn er?
4. Termen die je moet weten
5. We know, het is pijnlijk, maar stel je verwachtingen bij
6. Wat wil je gaan bekijken?
7. Op welke plek wil je gaan kijken?
8. Onmisbaar: een goed statief
9. Hoe gebruik je een telescoop
10. Hoe ver kun je kijken met een telescoop van gemiddelde kwaliteit?
11. Wat is nu precies astrofotografie en welke telescoop is hiervoor geschikt?
12. Is een spottingscope ook een telescoop?
13. Leuk om te lezen!
14. Telescoop aanschaffen

 Hoe werkt een telescoop eigenlijk?

 Een telescoop is een instrument dat voorwerpen vergroot en/of veel meer licht kan verzamelen dan onze eigen ogen. Waar we op aarde een verrekijker gebruiken om voorwerpen te vergroten, gebruiken we een telescoop voor waarnemingen in het heelal, dus buiten de atmosfeer van de aarde. De eerste telescoop komt zelfs van Nederlandse bodem. Het was Hans Lippershey die twee geslepen lenzen in een koperen buis plaatste en zo ervoor zorgde dat alle objecten die je door de koperen buis zag dichterbij leken.

Maar hoe werkt het nu precies? Als voorwerpen ver weg zijn dan zijn ze kleiner en ook donkerder tot aan het punt dat ze zo weinig licht weerkaatsen, dat ze onze ogen niet meer kunnen bereiken.

Om voorwerpen van verweg te kunnen zien moeten we dus:

1. Zoveel mogelijk licht hebben;
2. Het klaarblijkelijke object vergroten

Een manier om dit te doen is om gebruik te maken van lenzen. De lichtstralen die weerkaatsen van een object bereiken de objectlens, maar vervormen hierdoor ook en buigen naar elkaar toe tot het brandpunt. Het probleem is nu alleen dat het beeld op z’n kop wordt waargenomen, oeps! Nu komt de tweede lens van pas, namelijk die het dichtstbij het oog. Deze zorgt ervoor dat de lichtstralen als het ware weer recht worden getrokken voordat het oog wordt bereikt. Overigens maakt het feitelijk weinig uit dat objecten omgekeerd worden weergegeven voor deepsky objecten en/of planeten.

De andere factor die van belang is, is de hoeveelheid licht. De hoeveel licht die doorgelaten kan worden is afhankelijk van de grootte van de objectieve lens. De grootte van een lens kent natuurlijk z’n beperkingen. Er zijn lenzen met een diameter van meer dan een meter.  Een mooi voorbeeld is de James Webb Space Telescope met een diameter van ongeveer 6,5 meter.

Er is echter ook een nadeel. Zogeheten refractor telescopen (die dus werken met lichtbrekening oftewel refractie) hebben last van ‘verloren licht’. Het licht dat door de lens zou moeten gaan wordt eigenlijk weerkaatst. Niet ideaal dus.

De oplossing hiervoor is de uitvinding van de reflector telescoop. Deze telescoop werkt niet met Convex (bolle) lenzen zoals bij een refractor telescoop, maar met concave (holle) spiegels.

Je hebt nog steeds een grote spiegel nodig maar het voordeel is dat het gemakkelijker is om grote concave spiegels te maken dan grote Convex lenzen.
De grootste reflector telescoop heeft dan ook een diameter van 10.4 meter!! Op dit moment wordt zelfs gewerkt aan een telescoop met een diameter van maar liefst 30 meter en zelfs groter!!!! Wow.

Elke uitvinding wordt gedaan om een probleem te omzeilen en het leven een stuk gemakkelijker te maken. Zijn hiermee al onze problemen dan opgelost? Niet helemaal.

Ongeacht het soort telescoop dat je gebruikt bestaat er het fenomeen van atmosferische vervorming. Als je naar een ster kijkt met het blote oog dan lijkt het alsof deze twinkelt. Niet echt prettig dus. Daarom worden veel telescopen op hoogte geplaatst omdat de lucht daar veel dunner is en het effect minder optreedt.

En nog beter! Je hebt vast weleens gehoord van de Hubble Space Telescope! Die is gelanceerd in de ruimte en kan zo (vrijwel) ongehinderd lichtstralen opvangen van sterren en planeten. Recentelijk werd de James Webb Space Telescope gelanceerd als opvolger en/of aanvulling van de Hubble Space Telescope.

En hoe accuraat is deze telescoop dan bijvoorbeeld, vraag je jezelf wellicht af! Nou best wel accuraat. Denk aan een vuurvliegje in Tokio dat je in New York kunt waarnemen.

Er zijn echter ook nog andere manieren om voorwerpen te vergroten dan optisch (zoals ook ons ogen werken, met licht dus).

Bijvoorbeeld de Spitzer telescoop die werkt met infrarood camera’s die warmtebronnen waarneemt in de ruimte. De Kepler telescoop is een onbemand ruimtevaartuig dat door Nasa ontwikkeld is om planeten bij andere sterren op te sporen die net als de aarde bewoonbaar kunnen zijn. Het Kepler ruimtevaartuig maakt gebruik van een schmidt camera om zo 100.000 sterren tegelijk te kunnen bestuderen.

Genoeg theorie over telescopen! Laten we eens nader inzoomen op telescopen die voor jou geschikt kunnen zijn. We nemen je mee in de technische details zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen als je een telescoop wilt aanschaffen.

De historie van telescopen

Nederlanders zijn echte uitvinders. Dat blijkt ook maar weer bij de uitvinding van de telescoop. Het vermoeden bestaat dat het Hans Lipperhey was die de eerste was die de telescoop uitvond. Lipperhey, afkomstig uit Middelburg, was schijnbaar in een strijd gewikkeld met twee andere mannen, namelijk: Sacharias Jansen en Jacob Adriaanszoon Metius. Lipperhey was echter de eerste die een succesvolle octrooiaanvraag deed.

Toch zijn er ook verhalen dat Jansen de eerste was die met het idee van een telescoop kwam. Jansen en Lipperhey waren beide namelijk brillenslijpers en waren praktisch gezien buren van elkaar. Het gerucht gaat dat Lipperhey met de uitvinding van Jansen aan de haal ging toen deze naar Duitsland afreisde voor het promoten van zijn uitvinding. We zullen het nooit precies weten.

De Italiaanse uitvinder Galileo Galilei was de eerste die met een verbeterde versie van de telescoop kwam, welke het mogelijk maakte om hemellichamen te bestuderen. Wat hij zag en kon waarnemen stond haaks op wetenschappelijke studies van dat moment. Voor het eerst waren donkere vlekken op de zon waar te nemen, een ontelbare hoeveelheid sterren en kon hij kraters en bergen op de maan zien. Zijn uitvinding en studies worden als het begin van de moderne astronomie gezien.

De uitvinding van de telescoop is een belangrijk moment in de geschiedenis van de mensheid. Vandaag de dag kent de uitvinding van de telescoop nog vele toepassingen. Het wordt gebruikt voor maritieme, militaire, wetenschappelijke en astronomische toepassingen. Prins Maurits van Oranje zette zijn aartsvijand Ambrogia Spinola direct onder druk met de uitvinding van de telescoop. Op zijn beurt reageerde hij dat hij vanaf nu nooit meer veilig zou zijn want hij was vanaf nu al van veraf te zien.

Een belangrijke eigenschap van een goede uitvinding is dat deze in de loop ter tijd steeds verbeterd wordt. Zo is het ook gegaan met de uitvinding van de telescoop.

Welke soorten telescopen zijn er?

De oorspronkelijke uitvinding van Lipperhey staat bekend onder de naam ‘Hollandse kijker’. De Hollandse kijker had echter een beperkte kijkhoek. Johannes Kepler ontwikkelde een variant waarbij de kijkhoek veel groter was. In plaats van een holle lens maakte hij gebruik van een bolle lens.

Een andere belangrijke ontwikkeling is het gebruik van spiegels in plaats van lenzen. Lenzen worden hoe groter ze zijn ook zwaarder en kostbaarder. Lenzen moeten namelijk aan beide kanten geslepen worden. Een ander fenomeen is chromatische aberratie. Dit wordt veroorzaakt door een eigenschap dat glas heeft, namelijk ‘dispersie’ genaamd. Kleurschifting is een naam die wellicht wat duidelijker is. Feitelijk wordt licht van verschillende golflengte niet in dezelfde mate gebroken aan de oppervlakte van lenzen.

Spiegels hebben deze bezwaren niet, waardoor je ook ziet dat alle grote telescopen in de wereld gebruik maken van spiegels.

Tegenwoordig zijn er drie soorten telescopen, namelijk:

• Refractoren: werken primair met lenzen
• Spiegel of reflectoren: werken met spiegels
• Catadioptrische systemen: werken met spiegels en lenzen

Termen die je moet weten

Opening / diameter van het objectief

Dit is een belangrijk kenmerk waar je op wilt letten bij aanschaf van een telescoop. De diameter bepaald hoeveel licht er wordt opgevangen, het maximaal scheidend vermogen en dus de maximaal zinvolle vergroting (zie hieronder). Verkrijgbare diameters zijn te vinden van 50mm tot 356mm.

Brandpuntsafstand

De brandpuntsafstand is de afstand die het licht af moet leggen om samen te komen in één punt (het brandpunt). De brandpuntafstand is voor telescopen een belangrijk getal. Mede door het brandpunt wordt de vergroting van een telescoop bepaald. In de praktijk vind je brandpuntafstanden van 250mm tot 3910mm.

Veelal zal je op een telescoop het volgende tegenkomen D=102 mm F=1000 mm afhankelijk natuurlijk van de opening en brandpuntsafstand.

Apertuur / openingsverhouding

Dit getal vind je door de brandpuntafstand te delen de diameter (opening). Praktische verhoudingen zijn 2 tot 15. Dit getal (f) geeft de snelheid van het apparaat aan.

 Minimaal zinvolle vergroting (x)

De grootte van een pupil van de mens varieert tussen 2 en 7mm. Dit maximum wordt gebruikt bij de berekening van de minimale zinvolle vergroting. Dit doe je door de diameter/opening te delen door 7 (maximum grootte pupil). Deze varieert van 1 tot 50.

 Maximaal zinvolle vergroting (x)

Dit is het vergrotingslimiet. Deze bedraagt circa 2,34 maal de opening/diameter. Het maximum is ongeveer 840 voor verkrijgbare telescopen met een opening van 356mm. Houdt hierbij rekening met de grenzen van onze seeing, veelal is een vergroting van meer dan 300 niet zinvol omdat de atmosfeer waardoor we heen kijken troebel is.

Maximale resolutie

Deze is te berekenen door arcsec te delen door het aantal pixels. Een arcsec is een cijfer dat overeenkomst met 1/60. Praktisch wordt dit uitgedrukt in een cijfer 1 tot en met 3. De resolutie is belangrijk in verband met het onderscheidend vermogen. Een hoog onderscheidend vermogen kan 2 sterren die dicht bij elkaar staan onderscheiden terwijl dit bij een laag onderscheidend vermogen als 1 ster wordt waargenomen.

Grensmagnitude

Dit is een ietwat theoretisch cijfer. Als je ervanuit gaat dat een ster met magnitude van 6 nog helder met het blote oog te zien is dan kun je de grensmagnitude als volgt berekenen: 6+5x log (d). Deze wordt in centimeters uitgedrukt. De grensmagnitude is voor onze telescopen maximaal 15.

Coatings

Een coating zorgt voor meer lichttransmissie. Een coating wordt aangebracht op de voorste correctieplaat en kan tot wel 15% meer lichttransmissie zorgen. We kennen de volgende coatings: Starbright XLT, Fully-coated, STN-coated en Fully-multi-coated.

Type telescoop

De eerste telescopen die in Nederland werden uitgevonden zijn refractor telescopen. Deze telescopen werken met lichtbreking. Een ander woord voor lichtbreking is refractie. Vandaar dat deze telescopen refractor telescopen worden genoemd. Refractor telescopen zijn voor de consumentenmarkt nog altijd zeer populair.

Reflector telescopen maken gebruik van veelal bolle spiegels. Het grote voordeel t.o.v. van lenzen is dat spiegels geen last hebben van kleurschifting door het niet gelijkmatig afbreken van licht. Daarnaast worden lenzen naarmate ze groter worden dus ook veel zwaarder en kostbaarder.

Dan hebben we ook nog Schmidt-Cassegrain telescopen. Een mooi naam maar wat is het precies? Dit zijn zogenaamde Catadioptrische telescopen. Deze maken zowel gebruik van lenzen als spiegels. Lichtopvang wordt hierbij gedaan door een spiegel maar voorin in de kijker wordt ook een lens geplaatst om beeldfouten op te heffen.

Dan hebben we nog de Maksutov telescopen. Dit zijn telescopen met zowel spiegels als lenzen.
Het combineert een spiegel met een zwak negatieve meniscuslens. Een meniscuslens is een lens met een convexe en een concave zijde (dus zowel een bolle als holle lens).
Maksutov zie je vaak in Cassegrain varianten vandaar ook de naam Maksutov-Cassegrain telescopen.

Tot slot. Er zijn bijzonder veel telescoop varianten. In de rijke geschiedenis van de telescoop hebben ontwerpers geprobeerd fouten en nadelige uitwerkingen te corrigeren. Vandaag de dag geldt voor consumenten telescopen dat fabrikanten van telescopen natuurlijk kijken naar het fabricageproces en de daaraan gerelateerde kosten.

Type optiek

We hebben het al gehad over spiegels en lenzen. Als we verder kijken naar lenzen dan zijn er een aantal lenzenstelsel te onderscheiden. Bijvoorbeeld achromaat. Hierbij is de brandafstand bij tenminste twee golflengten gelijk is. De stelsels zijn ontwerpen om nadelige effecten zoals chromatische en sferische aberratie tegen te gaan.

Bij telescopen zie je 2-voudige of zelfs 3-voudige varianten (doublet / triplet).

Oculair

Het oculair is medebepalend in de vergroting, maar ook in de kwaliteit van het beeld. Het gaat een beetje in samenspraak met optiek van de telescoop. Om het makkelijk uit te leggen geef ik het voorbeeld van een stereo-installatie. Je kan een hele goede versterker hebben, maar als de speakers niks zijn haal je er niet uit wat erin zit. En andersom geldt dat hetzelfde. Zijn de speakers uitmuntend, maar de wekkerradio de versterker is, zal het nooit veel worden. In dit voorbeeld zijn de speakers de oculairs. Echter het aanschaffen van betere oculairs geeft altijd een verbetering in je beeld. En omdat de standaard oculair maat tegenwoordig 31.7 mm (1.25”) is, dit is de diameter van de huls van het oculair wat in het diagonaal gaat, kan je het oculair altijd weer gebruiken op een andere telescoop. Vroeger gebruikte ze 24.5 mm (0.96”) oculairs en nu zijn de 50.8 mm (2” ) in opkomst. Standaard zit bij de meeste telescoop sets 31.7 mm oculairs. Dit zijn standaard oculairs en in de meeste gevallen valt hier dus nog wel winst te behalen. Het is ook wenselijk om meerdere oculairs te hebben zodat je met de laagste vergroting makkelijk kan zoeken doordat je een groter gezichtsveld hebt. Heb je het object gevonden dan kan je een ander oculair gebruiken voor een sterkere vergroting.

Gezichtsveld

Het gezichtsveld van een telescoop wordt medebepaald door het brandpunt van een telescoop, hoe langer het brandpunt hoe smaller/kleiner het gezichtsveld is. Bij verrekijkers staat er bijvoorbeeld vaak op 123 m/1000 m. Dit houdt in dat op 1000 meter afstand je een gezichtsveld hebt van 123 meter breed. Dit is bij verrekijkers in graden uitgedrukt. Bij sterren kijken is dat minder, maar omdat we over een langere afstand kijken kunnen we bij een redelijke vergroting de maan volledig in beeld hebben.  Hier zal het ongeveer 1 graad betreffen.

Diagonaal

Het diagonaal wordt het meest gebruikt bij een lenzensysteem en Schmidt-Cassegrain systeem. Bij deze telescopen kijk je aan de achterkant van de telescoop en is het wenselijk dat je van bovenaf erin kan kijken. Het diagonaal is er in 45 graden en 90 graden. Bij een Newton systeem kijk je altijd vanaf de zijkant van de telescoop en hebt je geen diagonaal nodig. Bij een telescoop set zit meestal een 90 graden diagonaal. Deze zet het beeld rechtop, alleen links en rechts zijn verwisseld. Bij sommige telescopen sets is dat ook al weer aangepast. Echter dit gebeurd met een prisma en die levert vaak wat verlies in je beeld op.

 Montering

Bij monteringen zie je grofweg 2 vormen, namelijk azimutaal en equatoriaal. Azimutale monteringen kan je horizontaal en verticaal bewegen. Equatoriale ontwerpen hebben het voordeel dat deze altijd mee roteert met de poolster waardoor er slechts 1 beweging nodig is om een object (bijvoorbeeld een ster) te volgen. Voor de uitvoering van astrofotografie is een equatoriale over het algemeen de beste keuze.

Focuser type

Het gaat hier om de systemen welke gebruikt worden. Een bekend en veelgebruikt systeem is rack and pinion waarbij een tandwiel beweegt in een linear tandwiel. De Crayford focuser is een meer geavanceerd systeem welke werkt met een veerbelaste as die de focusbuis tegenover elkaar liggende lagers houdt en de beweging ervan regelt.

Focuser maat

Te vinden in varianten van 1,25 inch tot 3,5 inch. De grotere vind je op de duurdere varianten.

Tube material

Het materiaal waarvan de (huls van de) telescoop is gemaakt. Elk materiaal heeft verschillende kenmerken qua hardheid en robuustheid. De omhulzing is gemaakt van bijvoorbeeld aluminium, staal, kunststof en carbon.

 Seeing

Seeing is een begrip dat als je verder in de materie komt, en andere amateurs spreekt, iets is waar ze altijd over klagen. De seeing, of om een mooie term erin te gooien astronomisch zicht, is in de astronomie gebruikte term voor de invloed (onscherpte, „twinkelen”) van atmosferische storingen (turbulentie) op het zicht door telescopen. Het zicht is een van de grootste problemen bij astronomische waarnemingen vanaf de aarde.

We hebben geprobeerd om in eigen bewoordingen, zoals wij bij Ganymedes iemand voorlichten over een telescoop, te vertellen over de beginselen van het sterrenkijken. Er zijn nog veel meer aspecten om mee rekening te houden. In een andere blog zullen we uitgebreid in gaan op het onderwerp ‘astrofotografie’.

Eigenlijk is het verstandig om de eerste telescoop aan te schaffen bij een bedrijf of winkel alwaar je de telescoop kunt zien en “voelen”, en waar je daadwerkelijk uitgelegd krijgt hoe deze werkt. Laat je informeren en besef wat voor een instrument je in huis haalt. De meeste telescopen staan op een statief en dit is in werkelijkheid toch groter dan op een foto te zien is. Ook zijn de meeste telescopen eenvoudig uit elkaar te halen en op te bergen, vaak in 3 hoofdonderdelen: statief, montering en telescoop.

Er zijn een legio aan modellen op de markt verkrijgbaar, van elk merk bij diverse speelgoedwinkels of online boekenwinkels. Echter er zit veel, zo niet heel veel “rommel” tussen. Laat je niet verleiden door voor weinig geld een speelgoed telescoop te kopen. Koop in dat geval een verrekijker zodat ze tenminste de hemel kunnen verkennen. Met een speelgoed telescoop verpest je de interesse meer dan dat je het opwekt. Je kan bij ons in de winkel zien wat goedkoop is, dit raden we dan ook af, maar je kan ook zien waarmee je iets aanschaft voor vele leuke avonden kijk plezier.

Ik hoop dat je aan de hand van deze tekst een stukje wijzer in de materie van het sterren kijken bent geworden, en dat je het aandurft om de stap te nemen om de onnoemelijke grote nachtelijke hemel te ontdekken. Wij, Jeroen, Peter en Paul, staan voor je klaar om je op weg te helpen. Het vergt veel geduld en doorzettingsvermogen, maar daar krijg je dan ook iets bijzonders voor terug.

We know, het is pijnlijk, maar stel je verwachtingen bij

Je hebt waarschijnlijk al gefantaseerd hoe het zou zijn om de wondere wereld van het heelal in detail te zien. Wellicht ook een beetje gek gemaakt door beelden van onder andere de Hubble telescoop ben je misschien op ontdekking gegaan en heb je het besluit genomen om een telescoop te kopen.

Maar in alle eerlijkheid: als je dit verwacht dan kom je waarschijnlijk van een koude kermis thuis. En eerlijk is eerlijk. Kan je verwachten dat jij met je thuistelescoop de kwaliteit van Hublle kunt evenaren? Nee, dat kan niet. Wees dus realistisch en weet waar je naar wilt kijken. Zo schaf je dus ook altijd de juiste telscoop voor jouw situatie aan.

Wat wil je gaan bekijken?

Bepaal vooraf wat je wilt gaan doen. Grofweg is er een onderscheid tussen visuele sterrenkunde of fotografische sterrenkunde(astrofotografie).

Als je visueel wilt waarnemen dan zou je dat ’s-Nachts moeten doen. In de nacht werken onze ogen echter anders en zijn ze nauwelijks in staat om kleuren waar te nemen. De telescopen die de mooie foto’s maken hebben ook een veel grotere opening dan onze ogen. Voor de foto’s wordt ook gebruikt van zeer lange belichtingstijden terwijl je ogen het licht van dat moment kunnen doorsturen naar je hersenen.  Als je dus direct visueel wilt waarnemen dan zul je veelal niet meer zien dan lichtvlekken. Maar als dit alles is, is het dan wel iets voor mij hoor ik je zeggen! Wij denken van wel want er is nog heel veel mooi’s te bewonderen. Bijvoorbeeld de maan met alle mooie details waar je niet op uitgekeken kunt raken. Met een goede telescoop van enkele honderden euro’s kun je ook naar planeten kijken. Je hebt namelijk ook een lens nodig met hogere vergrotingen. Voor deep sky objecten heb je wel een instrument nodig dat groot genoeg is voor deze waarnemingen. Maar het grootste probleem voor goede waarnemingen is lichtvervuiling. Het moet namelijk zo donker mogelijk zijn. Desalniettemin is het zonder meer mogelijk om met je eigen ogen andere sterrenstelsels waar te nemen, dit is enorm gaaf, nietwaar?

Met fotografische waarnemingen kun je veel meer verwachten qua kwaliteit en zichtbare details. Echter deze telescopen zijn ook duurder in aanschaf en je moet wat geduld betrachten om tot een mooie foto te komen. Als je een systeem hebt dat een object kan volgen dan kun je na uitlijning van de montering de locatie ingeven  van het object op de computer en kan je daarna van een bakkie koffie genieten terwijl het systeem zijn werk doet.

Kortom: er is genoeg te beleven en te zien maar weet vooral wel wat je precies wilt gaan bekijken en voor welk doel je een telescoop gaat aanschaffen.

Op welke plek wil je gaan kijken?

Zoals gezegd hebben we een donkere sterrenhemel nodig om zo goed mogelijk waar te kunnen nemen. Maar waar vind je die plekken waar het donker is? Plekken waar je kunt waarnemen noem je observatoriums. In Nederland zijn enkele goede locaties te vinden waar je sterren kunt bekijken. Nederland heeft ook 2 echte dark-sky parken, namelijk het Nationaal Park Lauwersmeer en de Boschplaat op Terschelling. Verder is het nog echt goed donker op de zwarte haan in Friesland, donkere heidenvelden in Drenthe, het vuile gat in Zuid-Holland, de zandvlaktes van de Veluwe, de maasduinen in Limburg en de stranden van Zeeland.

Een leuke website met de mooiste plekjes vind je op Outdoorinspiratie. Buiten Nederland zijn bekende en unieke plekken bijvoorbeeld het Mauna Kea Observatory – Hawaï, Observatorio del Roque de los Muchachos – La Palma (Spanje), Observatoire du Pic du Midi de Bigorre (Frankrijk) en het Observatorio Cerro Mamalluca (Chili).

Onmisbaar: een goed statief

Een goed statief is onmisbaar als je een telescoop aan wilt schaffen. Een degelijk statief zorgt ervoor dat je dure telescoop niet van het statief zult raken en dus beschadigd kunt raken. Daarnaast beschermd een relatief wat zwaarder statief ook tegen windvlagen waardoor je telescoop omvalt. Natuurlijk zorgt een statief er ook voor dat je camera niet onnatuurlijk beweegt en daardoor de waarneming verstoord raakt.

Wij verkopen lossen statieven van Celestron, iOptron, ZWO, Benro en overige merken.

Hoe gebruik je een telescoop?

Voor iemand die net begint met de hobby wellicht de belangrijkste vraag. Daarom hebben wij in samenwerking met Sterrenkijken.nu deze handige video gemaakt vol met tips & tricks.

Hoe ver kun je kijken met een telescoop van gemiddelde kwaliteit?

Dit is een vraag die eigenlijk niet zo heel relevant is, in die zin dat een hogere vergroting niet altijd betekent dat dit ook beter is. Meer is dus niet altijd beter. Het gaat natuurlijk om de kwaliteit die behaald kan worden met een bepaalde vergroting.

Om een idee te geven wat bijvoorbeeld de Hubble telescoop kan. Deze telescoop is in staat om een vuurvliegje in Tokio waar te nemen in New York. Je hebt het dan over een afstand van meer dan 10.000 kilometer. Dat is dus vrij indrukwekkend.

Maar wij hebben geen Hubble telescoop natuurlijk. Dus daarom iets praktischer. Je kunt de maan, zon, planeten en verschillende nevels of sterrenstelsels bekijken met een telescoop van gemiddelde kwaliteit. Dus…genoeg waar te nemen denken wij!

Wat is nu precies astrofotografie en welke telescoop is hiervoor geschikt?

We hebben al uitgelegd dat je met een telescoop visueel of fotografisch kunt waarnemen. Omdat er voor fotografische waarnemingen andere vereisten nodig zijn, zijn er speciale astrofotografie telescopen op de markt. Astrofotografie is dus eigenlijk een specialisme binnen de fotografie dat zich richt op objecten aan de (nachtelijke) sterrenhemel.

Je hebt in ieder geval een telescoop nodig dat een astrofotografie camera ondersteunt en de nodige accessoires zoals filtersets, adapters, filterhouders, guidescopes en meer.

Laat je in ieder geval goed informeren als je met astrofotografie wilt beginnen.

Is een spottingscope ook een telescoop?

Jazeker. Ze zijn alleen een stuk handzamer en dus geschikt voor op locatie. Het wordt daarom veel gebruikt door vogelaars om vogels nog beter in detail te zien. Spottingscopes kunnen ook in penthouses worden gebruikt om nog meer van de omgeving te zien of hoog in de bergen om de omgeving te verkennen. Spottingsscopes zijn te krijgen in de range van enkele honderden euro’s tot enkele duizenden euro’s.

Leuk om te lezen!

Er zijn heel veel leuke websites te vinden over telescopen en astrofotografie. Er is heel veel informatie te vinden op de websites van sterrenwachten. In Nederland zijn er ook veel publieke sterrenwachten die bijvoorbeeld avonden organiseren waar je kunt kijken en vragen kunt stellen. Daarnaast zijn er ook universiteiten die hun sterrenwachten openstellen en natuurlijk ook veel informatie kunnen delen.

Het Europese Zuidelijke sterrenwacht (ESO) is de Europese organisatie voor astronomisch onderzoek op het zuidelijk halfrond.

In Nederland heb je ook veel musea en planetaria waar aandacht is voor sterrenkunde.

Meer info en diverse links vind je bijvoorbeeld op de website van KNVWS.

Telescoop aanschaffen bij Ganymedes

Ganymedes beschikt over de grootste collectie sterrenkijkers / telescopen van Nederland. Denk daarbij aan sterrenkijkers van:

• Celestron (van dit merk zijn wij de Nederlandse importeur)
• William Optics (van dit merk zijn wij de BeNeLux importeur)
• Orion
• Vixen
• Guan Sheng
• Lumicon
• Baader Planetarium
• 1000 Oaks
• Astrozap
• ADM

Om de keuze nog makkelijker te maken hebben we een stappenplan gemaakt om de juiste telescoop aan te schaffen.
Het is belangrijk om rekening te houden met de volgende zaken.

Je budget

Sterrenkijkers kunnen behoorlijk aan de prijs zijn. Stel daarom van tevoren een maximaal bedrag vast dat je aan een sterrenkijker kwijt wilt zijn. Voor de beginner is een kant-en-klare telescoop aan te raden. Daarvoor hoef je geen extra accessoires aan te schaffen, waardoor je direct met je nieuwe hobby aan de slag kunt gaan.

Uitstekende telescopen waarmee je jouw nieuwe hobby kunt starten zijn de Celestron AstroMaster telescopen of telescopen uit de Celestron StarSense Explorer serie.

Het statief en montering

Veel belangrijker dan vaak wordt aangenomen zijn het statief en de montering van telescopen. Immers, hoe zwaarder een telescoop is hoe steviger deze geschraagd moet worden door een stabiele montering en een stabiel statief. Ook hier is er keuze uit meerdere varianten. Ideaal is een dik statief met stevige driepoot en een zware montering. Maar hier komt het budget weer om de hoek kijken: een dergelijke oplossing voor sterrenkijkers is aan de dure kant.

De volgende varianten zijn aanwezig. Een azimuthaal (parallactisch) montering. Een Azimuthale montering doet niks anders dan naar links en rechts bewegen en naar boven of naar beneden. Hierin zijn meerdere varianten aanwezig, de gewone met de hand te bedienen, eventueel een computergestuurde zoals de Celestron NexStar SLT, SE of CPC serie. Ook zijn er de Dobson serie telescopen. Die veelal geprezen worden om hun waar voor je geld. Je krijgt veel opening, het is een Newton systeem telescoop, azimuthaal statief. Echter het volgen met een dergelijk systeem is niet iets voor beginners. Het is uitstekend geschikt om snel veel objecten te bekijken.

Een parallactische/equatoriale montering heeft ook 2 assen waarover gedraaid kan worden. Maar een parallactische/equatoriale montering kan op de breedtegraad van de aarde afgesteld worden. Voor Nederland verloopt dat ongeveer van 51 tot 53 graden. 51 graden voor Maastricht en 53 voor Groningen. We stellen meestal voor om deze af te stellen op 52 graden. Je kan nu over 1 as volgen en de juiste baan volgen die maan en planeten ook volgen of alle andere objecten aan onze nachtelijke hemel. Vroeger waren deze monteringen voorzien van fijn bewegingsknoppen waarmee je dus heel fijn het object kan blijven volgen. Tegenwoordig worden deze monteringen voorzien van computersturing. Aan de hand van de datum, tijd en coördinaten is de positie bepaalt en een uitlijning op bijvoorbeeld 2 sterren maakt dat de montering weet waar deze staat. De 40.000+ objecten die beschikbaar zijn maakt dat je veel kan zien op een avond.

Telescoop type

In hoofdlijnen bestaan er drie typen telescopen. Allereerst is er het Newton systeem, dat ook wel reflector of spiegeltelescoop wordt genoemd. Daarnaast heb je het lenzen systeem of refractor. En tot slot is er het Schmidt-Cassegrain systeem. Voor welk systeem je het beste kunt kiezen hangt af van waar je interesse naar uitgaat. Een lenzensysteem is zeer geschikt als je de maan en de planeten wilt bestuderen. Voor deepsky objecten komt een Newton systeem of zelfs een Schmidt-Cassegrain systeem beter van pas. Houdt er rekening mee dat voor astrofotografie “andere regels” gelden, deze worden in meer detail toegelicht in ons blog over astrofotografie.

Zoals met veel dingen zijn er voor- en nadelen bij elke telescoop type. De belangrijkste zijn:

Newton systeem:

Voordelen:

• Grotere opening t.o.v. het lenzen systeem.
• Geen last van kleurfouten.
• Relatief goedkoper omdat de opening groter is.
• Goed geschikt voor deepsky objecten zoals nevels.

Nadelen:

• Afkoeltijd van de hoofdspiegel.
• Collimatie van vangspiegel t.o.v. de hoofdspiegel.
• Obstructie in het licht pad, ophanging vangspiegel.
• Minder geschikt voor maan en planeten.

Lenzen systeem:

Voordelen:

• Volledige opening en hierdoor geen verstoring in de licht weg.
• Scherpe en contrastrijke beelden.
• Weinig tot geen afkoeltijd.
• Goed geschikt voor maan en planeten.

Nadelen:

• Kleinere opening t.o.v. het newton of Schmidt-Cassegrain systeem.
• Kleurfout in de lens, tenzij de lens uit duurdere optiek bestaat.
• Relatief duurder vanwege de kleinere openingen.
• Minder geschikt voor deepsky objecten (in het geval van visueel gebruik).

Schmidt-Cassegrain systeem

Voordelen:

• Relatief gezien een compacte bouw terwijl brandpunt lang is.
• Geen last van kleurfouten.
• Zeer veel uitbreidingsmogelijkheden.
• Kleinere versies makkelijk mee te nemen op reis.
• Goed geschikt voor maan en planeten als wel deepsky objecten.

Nadelen:

• Langere afkoeltijd vanwege gesloten spiegelsysteem.
• Collimatie van vangspiegel t.o.v. hoofdspiegel.
• Obstructie in licht weg.
• Mirror flop, alhoewel dat meer een issue was in vroegere tijden.

Telescoop opening

De grootte van de opening van telescopen bepaalt hoeveel je kunt zien. Een grotere opening vangt namelijk meer licht waardoor het beeld helderder is en je meer details kunt onderscheiden. Een kleine opening is geschikt voor het bekijken van de maan en de planeten; een grote voor deepsky objecten.

We hopen dat je met deze informatie in ieder geval beter in staat bent om de juiste vragen te stellen zodat je een idee hebt gekregen wat er allemaal mogelijk is.

We snappen het ook als je nog vragen hebt. Kom dus gerust langs in onze winkel in Amstelveen.  Onze medewerkers staan klaar met raad en daad!

Alvast al onze telescopen bekijken? Veel plezier!